Autorki: Zaira Avtaeva, Khava Baskhanova, Liana Borczaszvilli, Pamela Bożek, Ajna Malcagova, Makka Visengereeva, Zalina Tavgereeva

„Wasze Rzeczy” (2019) to dwudziestometrowa tkanina stworzona w Ośrodku dla Cudzoziemców w Łukowie przez oczekujące tam na przyznanie ochrony międzynarodowej czeczeńskie uchodźczynie. Praca powstała w ramach grantu Funduszu Feministycznego realizowanego we współpracy ze Stowarzyszeniem „Dla Ziemi” według koncepcji i pomysłu Pameli Bożek. 

Punktem wyjścia dla pracy była zbiórka odzieży dla uchodźców z Ośrodka w Łukowie, którą artystka organizowała w 2019 roku. Zebranych ubrań okazało się zbyt wiele dla kobiet i dzieci z Ośrodka, często też ubrania te nie były dostosowane do ich potrzeb. Artystka zaproponowała porozcinanie nadmiarowych rzeczy i zszycie ich w jedną tkaninę. 

Czeczeńskie uchodźczynie łączyły fragmenty ubrań ze względu na ich kolor, osobiste asocjacje, dziecięcy, chłopięcy lub kobiecy charakter. Niektóre partie tkaniny mają charakter narracyjny. Tkanina zszywana była z rzeczy nieznajomych ludzi pochodzących z Polski. Jednocześnie powstała z ubrań szytych w dalekowschodnich szwalniach, opartych o niskopłatną pracę kobiet. Tworzenie tkaniny połączyło ludzi współpracujących ponad granicami. Ujawniło różnice między pracą widoczną i niewidoczną. Praca artystyczna bywa doceniana społecznie i jest eksponowana publicznie, zaś praca w szwalniach pozostaje w systemie kapitalistycznym ukryta, a często bywa traktowana jako bezwartościowa. 

Pamela Bożek mówi: „Tkanina przypomina tekst, od którego etymologicznie ostatnie pojęcie się wywodzi, jest budowana ze szczątków i prowokuje do jej odczytywania; tłumaczenia z kontekstu na kontekst, z jednego języka na drugi, jak nazwiska samych kobiet w kolejnych systemach ochrony granicznej. W tym znaczeniu zszywanie tkaniny jest «tkaniem relacji społecznych», łączeniem tego, co było sobie obce. Stanowi przykład tego, co amerykański historyk i antropolog James Clifford nazywa «poetyką przemieszczenia»”. 

Pamela Bożek

 

(ur. 1991) – artystka sztuk wizualnych. Pracuje we współpracy z małymi społecznościami. Wydaje kwartalnik „WIZA-VIS” współtworzony przez uchodźczynie i uchodźców. Jest współautorką akcji introligatorskiej Notesy z Łukowa, wspierającej ekonomicznie uchodźczynie w Polsce. Stypendystka 2. edycji Stypendium im. Bogny Olszewskiej w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.